به هنگام مواجهه با اختلالات جراحی مغز و اعصاب در کودکان، تخصص پزشکی از اهمیت بالای برخوردار میباشد.
از سال 1991، مرکز جراحی مغز و اعصاب کودکان Acıbadem به عنوان مرکزی نمونه در این زمینه پزشکی فعالیت میکند و به عنوان یک مرکز مرجع برای موارد پیچیده از ترکیه و خارج از کشور خدمت می کند. این مرکز به عنوان یک مرکز جامع تأسیس شد که در آن کارشناسان متخصصان مختلف پزشکی با همکاری برای درمان تمام آسیبشناسیهای عصبی در کودکان از جمله ناهنجاریهای مادرزادی، صرع، اسپاستیسیتی و تومورهای مغزی کار میکنند. امروزه، این مرکز بین المللی شناخته شده که مراقبت های استثنایی را برای مغز کودکان در حال رشد ارائه می دهد . همچنین بیش از 25 درصد از بیماران مورد درمان در این مرکز از کشورهای جهان می آیند.
«کودک نسخه مینیاتوری یک بزرگسال نیست. تفاوت بین یک کودک و یک بزرگسال به اندازه تفاوت بین یک موش و یک زرافه است. نه تنها از نظر اندازه بلکه از نظر شکل، آناتومی و عملکرد نیز متفاوت است. مراکز عملکرد مغز بزرگسالان به خوبی تثبیت شده است، اما برخلاف مغز بزرگسالان، مغز کودکان هنوز در حال رشد است. این بدان معناست که برخی از مناطق امن که به راحتی میتوانیم بزرگسالان را عمل کنیم، در کودکان امکانپذیر نیست.»
پروفسور دکتر ممت اوزک، جراح مغز و اعصاب کودکان، گروه مراقبت های بهداشتی ACIBADEM
تیم جراحی مغز و اعصاب کودکان Acıbadem متشکل از پزشکان، پرستاران و تکنسین های مجرب و متعهد است. فیزیوتراپی و توانبخشی، جراحی مغز و اعصاب کودکان، ارتوپدی، نورولوژی اطفال، جراحی کودکان، انکولوژی، رادیولوژی، بخش های دندانپزشکی در دسترس هستند که امکان اتخاذ یک رویکرد چند رشته ای برای همه بیماران را مهیا میکند. رویکرد چند رشته ای تضمین می کند که متخصصان پزشکی در تمام تخصص های مرتبط، بیمار را با هم معاینه می کنند تا با در نظر گرفتن تمام گزینه های موجود، برنامه درمانی و مراحل آن را تعیین کنند.
پروفسور دکتر ممت اوزک یک تیم جراحی خوب را با یک کوارتت زهی مقایسه می کند. «این چهار نوازنده میتوانند به تنهایی شخصیتهای برتر باشند، اما هماهنگی با هم نواختن آنها چیزی است که آنها را به یک کوارتت زهی تبدیل میکند. و برای رسیدن به آن باید ماه ها و حتی سال ها شبانه روز تمرین کنند. ما بین 10 سال تا 27 سال است که با همان متخصص بیهوشی کودکان با همان پرستاران و تکنسین های جراحی کار می کنیم. این کار ما را هماهنگ میکند، یعنی نتایج بهتری برای بیماران کوچک ما به ارمغان میآورد.»
هر درمان موفق با تشخیص دقیق شروع می شود. مرکز جراحی مغز و اعصاب اطفال آجی بادم مجهز به آخرین فناوری های روز برای تشخیص صحیح بیماری های جراحی مغز و اعصاب در کودکان می باشد. برای تشخیص دقیق می توان از PET، SPECT، EEG، CT، USG استفاده کرد.
Acıbadem برخی از پیشرفته ترین مدل های 3 تسلا MRI را در دسترس دارد: زیمنس ویدا و GE Premier. با محفظه 70 سانتی متری به کودکان مبتلا به کلاستروفوبیا اجازه می دهد تا به راحتی اسکن شوند. این دستگاه ها کارایی بالاتر و گردش کار را بهبود می بخشند و کیفیت تصویر را تا هشت برابر بهبود می بخشند. فناوری کنونی MRI آنقدر پیشرفته است که می تواند تمام اختلالات مغزی را در اسکن MRI نشان دهد. محل رگ ها و مسیر آنها را در تومور قابل مشاهده می کند. علاوه بر این، می تواند میزان تغذیه رگ ها را به مراکزی که مسئول یک عملکرد خاص هستند، نشان دهد. یک واحد رادیولوژی مجهز با استفاده از MRI سه تسلا با وضوح بالا می تواند در اکثر موارد تنها با اسکن MRI تشخیص دقیقی را تعیین کند و این یک روش معمول در Acıbadem است.
دستگاه تجزیه و تحلیل سه بعدی راه رفتن به کمک رایانه برای تشخیص و تعیین اختلالات راه رفتن، به ویژه موارد مربوط به مشکلات عصبی، ارتوپدی و روماتولوژیک استفاده می شود.
تیم چند رشته ای مرکز جراحی مغز و اعصاب اطفال Acıbadem تمام آسیب شناسی های جراحی مغز و اعصاب در کودکان را با تخصص ویژه در موارد زیر درمان می کند:
ناهنجاری های مادرزادی به این معنی است که کودک با ناهنجاری های مغز یا ستون فقرات متولد می شود. پنج نوع ناهنجاری مادرزادی در جراحی مغز و اعصاب کودکان وجود دارد: هیدروسفالی، کیست های مغزی، انسفالوسل، کرانیوسینوستوز و ناهنجاری های عروقی مغز.
نوزادان (0-1 ماه): رشد بیش از حد سر، فونتانل برآمده، پوست سر نازک، گشاد شدن رگ های خونی سر، استفراغ، بی قراری، انحراف چشم ها به سمت پایین و غروب چشم ها از علائم بالقوه هستند.
کودکان (1 ماهه یا بزرگتر): رشد بیش از حد سر، سردرد، حالت تهوع، استفراغ، تب، دوبینی، بی قراری، تاخیر در راه رفتن یا صحبت کردن، اختلالات ارتباطی، از دست دادن یا عملکرد حسگر و حرکتی، تشنج، اختلال در خواب
تغییرات در شکل سر و صورت معمولاً قابل مشاهده است و معمولاً اولین و تنها علامت آن است. علامت دیگر فونتانل کوچک یا غایب است. در موارد نادر، سینوستوز می تواند منجر به افزایش فشار داخل جمجمه شود. هنگامی که چندین بخیه جمجمه به طور پیش از موعد جوش داده می شود، این امر به ویژه صادق است.
در دوران بارداری، پریناتولوژیست بیمار را با اسکن سونوگرافی پیگیری می کند و مراقب هرگونه ناهنجاری در بافت مغز است. بسته به یافته های سونوگرافی ممکن است نیاز به MRI جنین باشد. در ام آر آی جنین، زن باردار برای غربالگری جنین، اسکن MRI انجام می دهد. به این ترتیب می توان ناهنجاری مادرزادی را تشخیص داد و تشخیص دقیق قبل از تولد را تعیین کرد. پس از تولد، بخش جراحی مغز و اعصاب کودکان باید جراحی را انجام دهد.
در ناهنجاری های مادرزادی مغز، جراحی اصلی ترین گزینه درمانی برای کودکان است. به خصوص در برخی از ناهنجاری ها، عمل باید در 36 ساعت اول تولد انجام شود.
جراحی یک روش درمانی اجتناب ناپذیر برای انسفالوسل است. علاوه بر این، باید در 3 ماه اول پس از تولد انجام شود. اگر لایه ای از پوست بافت را پوشانده باشد، مداخله جراحی را می توان چند ماه به تعویق انداخت. اما اگر پوستی برای محافظت از انسفالوسل وجود نداشته باشد، جراحی باید بلافاصله پس از تولد انجام شود.
در Acıbadem، جراحان مغز و اعصاب به طور کلی از جراحی اندوسکوپی کم تهاجمی برای درمان کرانیوسینوستوز استفاده می کنند، اما در برخی موارد جراحی آندوسکوپی ممکن است به خوبی جواب ندهد. به عنوان مثال، در نوزادان بزرگتر یا نوزادانی که بیش از یک بخیه بسته دارند، می توان از روش های جراحی متفاوتی استفاده کرد. در جراحی آندوسکوپی کرانیوسینوستوز، پزشکان برشهای کوچکی را باز میکنند، فقط به اندازه کافی برای وارد کردن ابزار جراحی، و از یک دوربین کوچک برای انجام جراحی استفاده میکنند.
قبل از جراحی، کودک تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. جراحان مغز و اعصاب یک یا دو برش کوچک در پوست سر ایجاد می کنند. سپس یک لوله نازک با دوربین فیلمبرداری اضافه شده و ابزارهای دیگر از طریق برش وارد می شود. این دوربین به جراحان اجازه می دهد تا در حین انجام عمل جراحی، داخل سر کودک را ببینند. در طول جراحی، جراحان مغز و اعصاب نوار باریکی از استخوان را در امتداد بخیه بسته برمیدارند. بیماران معمولاً بین دو تا سه روز پس از عمل در بیمارستان می مانند. پس از جراحی، نوزادان ممکن است نیاز به پوشیدن کلاه ایمنی مخصوصی داشته باشند تا به شکل سرشان کمک کند. این کلاه ایمنی از چند ماه تا یک سال قابل استفاده است.
جراحی ناهنجاریهای عروقی مغز معمولاً با کمک ناوبری و میکروسکوپ به کمک رایانه انجام میشود. جراحان مغز و اعصاب تلاش می کنند تا ناهنجاری عروقی را به طور کامل از بین ببرند و از خطر پارگی جلوگیری کنند. روش بهینه جراحی بر اساس اندازه، شکل، محل نقص و سلامت عمومی بیمار تعیین می شود.
تومورهای مغزی در کودکان با بزرگسالان بسیار متفاوت است. برخی از تومورهای دیده شده در کودکان تقریباً هرگز در بزرگسالان دیده نمی شوند. تیم جراحی مغز و اعصاب اطفال Acıbadem عمدتا بر روی تومورهای ساقه مغز و تالاموس یا تومورهای مغزی عمیق تمرکز می کند. این نواحی حیاتی به اندازه انگشت شست درست در مرکز مغز قرار دارند. بدون آنها، انسان نمی تواند به تنهایی نفس بکشد، اندام های خود را حرکت دهد، از تقلیدهای صورت استفاده کند یا حتی غذا را ببلعد. تومورهای این ناحیه بسیار حیاتی هستند و نیاز به تخصص جدی دارند. علاوه بر تخصص جراحی، آماده سازی بیمار قبل از عمل نیز بسیار حیاتی میباشد .
در ACIBADEM، با استفاده از دستگاه پیشرفته MRI با قدرت 3 تسلا و با وضوح بالا، تیم متخصص ما دقیقاً مکان تومورها و همچنین ساختارهای مسئول عملکردهای حیاتی را شناسایی کرده ، درنتیجه بدون آسیب رساندن به آنها جراحی را انجام می دهد. از تکنیک های نقشه برداری و نظارت بر مغز نیز برای جراحی دقیق استفاده می شود.
همه تومورهای مغزی، بدخیم یا خوش خیم، تأثیرات عمده ای بر زندگی بیماران دارند. طیفی از بدخیمی در تومورهای مغزی کودکان وجود دارد. اما نوع تومور هرچه باشد، یک تیم چند رشته ای با تجربه متشکل از رادیولوژیست ها، رادیاسون انکولوژیست، انکولوژیست های پزشکی و جراحان مغز و اعصاب کودکان مورد نیاز است. این تیم همه پرونده های بیمار جدید را در یک شورای هفتگی مورد بحث قرار می دهد و مراحل قبل از عمل، حین عمل و بعد از عمل و همچنین هر گونه گزینه درمانی اضافی را برنامه ریزی می کند. تومورهای مغزی، حتی اگر خوش خیم باشند، پتانسیل بروز مجدد دارند، یا تومورهای بدخیم متاستاز داده و به اندام های دیگر سرایت می کنند. پزشکان Acıbadem با یکدیگر همکاری می کنند و در مورد همه سناریوها بحث می کنند و در مورد چگونگی کنترل بیماری برنامه ریزی می کنند.
اولین و شایع ترین علامت تومور مغزی کودکان سردرد مداوم است. علاوه بر سردرد، علائم زیر در این بیماران دیده می شود:
درمان کامل تومورهای مغزی کودکان با جراحی ممکن است . با این حال، نظارت یا بیوپسی به تنهایی می تواند به جای جراحی برای تومورهای خاص با سرعت رشد آهسته توصیه شود.
در مرکز جراحی مغز و اعصاب اطفال آجی بادم، پزشکان از نازک ترین آندوسکوپ ها استفاده می کنند و می توانند بیماران را عمل کرده و روز بعد آنها را ترخیص کنند.
در حین جراحی از آسپیراتور با هدایت اولتراسوند نیز استفاده می شود. به درمان تومورهای بطن با روش بسته آندوسکوپی کمک می کند. علاوه بر این، لیزر به عنوان یکی از پیشرفته ترین فناوری ها می تواند از طریق آندوسکوپ استفاده شود. در Acıbadem، جراحان به جای جراحی تومورها در شکاف هایی که بطن نامیده می شوند با روش باز، از این آندوسکوپ تخصصی برای برداشتن تومور استفاده می کنند. آسپیراتور از طریق آندوسکوپ با این فناوری پیشرفته وارد می شود. قطعات کوچکی مانند آرد در بافت مغز ایجاد می کند و آن را جذب می کند. بنابراین، آسیاب کردن آن به صورت پودر و مکیدن به جای کشیدن و فشار دادن به بافت مغز ترجیح داده می شود. بنابراین عمل جراحی تمیز و بدون آسیب رساندن به بیمار انجام می شود.
درمان گامانایف را می توان برای تومورهای مغزی کودکان که اندازه آنها کوچکتر از 3 سانتی متر است در نظر گرفت. برای تومورهای بدخیم مغزی که نیاز به رادیوتراپی دارند، استراتژی درمان شامل برداشتن بافت تومور با حداکثر میزان جراحی و به دنبال آن رادیوتراپی معمولی است. با این حال، گامانایف را می توان در موارد انتخابی برای تومورهای کوچکی که پس از جراحی معمول و رادیوتراپی عود می کنند، استفاده کرد.
اسپاستیسیتی سفتی غیرطبیعی عضلانی است که در اثر عدم تعادل سیگنال های مغز و نخاع به عضلات ایجاد می شود. معمولاً باعث ایجاد مشکل در حرکت می شود. علت اصلی اسپاستیسیتی در کودکان فلج مغزی است. فلج مغزی (CP) گروهی از اختلالات حرکتی دائمی است که در اوایل کودکی ظاهر می شود. علائم و نشانه ها در بین بیماران و در طول زمان متفاوت است. اغلب علائم شامل هماهنگی ضعیف، سفت شدن عضلات، ضعف عضلات و لرزش است. ممکن است مشکلاتی در حس، بینایی، شنوایی، بلع و صحبت کردن نیز وجود داشته باشد. به طور خلاصه، CP به معنای آسیب مغزی است. این آسیب معمولا در هنگام تولد یا در ماه بعد به دلیل عدم جریان خون در مغز اتفاق می افتد. اگر این کمبود جریان خون برای 3 دقیقه یا بیشتر ادامه یابد، آسیب مغزی اجتناب ناپذیر و غیرقابل جبران است.
اما در Acıbadem، پزشکان این فرصت را دارند که برای درمان اختلالات حرکتی ناشی از CP مداخله کنند. حدود 60 درصد از بیماران مبتلا به CP اسپاستیسیتی دارند. قبلاً تنها درمان اسپاستیسیته فیزیوتراپی بود، اما امروزه چندین مداخله مختلف امکان پذیر است. گزینههای درمانی برای هر مورد خاص توسط مشاوران چند رشتهای ما ارزیابی میشوند، جایی که پزشکان با متخصصان فیزیوتراپی و توانبخشی، جراحی مغز و اعصاب کودکان، ارتوپدی، مغز و اعصاب اطفال و بسیاری دیگر از متخصصان به تفصیل درباره هر بیمار صحبت میکنند. مرکز جراحی مغز و اعصاب اطفال Acıbadem بیش از 1500 عمل انجام داده و به بیماران از سراسر جهان کمک کرده است.
توانبخشی کودکان: در درمان اسپاستیسیته، پزشکان می توانند از فیزیوتراپی و توانبخشی استفاده کنند. ممکن است برای بیماران مفید باشد:
همچنین یک واحد تحلیل حرکت با یک تیم متخصص در Acıbadem وجود دارد. آزمایشگاه آنالیز حرکت برای درک وضعیت دقیق هر عضله هر بیمار استفاده می شود. آنالیز راه رفتن یکی از مراحل مهم ارزیابی در ارزیابی عضلات، مفاصل و سیستم اسکلتی است. تجزیه و تحلیل راه رفتن سه بعدی به کمک رایانه به شناسایی عینی اختلالات راه رفتن کمک می کند، زمان عمل و انقباض عضلات را نشان می دهد، دامنه حرکتی مفاصل را نشان می دهد و از پزشکان در برنامه ریزی مراحل درمان حمایت می کند. در این واحد، توانایی های حرکتی کودک ثبت می شود و درمان برنامه ریزی می شود. روز به روز توانایی حرکتی کودک توسط متخصصان افزایش و اندازه گیری می شود.
جراحی اسپاستیسیتی: جراحی اسپاستیسیتی باید مد نظر قرار گیرد، اگر توانبخشی به این بیماری کمک نکند، مراقبت روزانه از کودک به دلیل اسپاستیسیتی دشوار است و کودک به دلیل انقباضات غیرطبیعی عضلانی دچار درد می شود. جراحی های مربوطه به شرح زیر است:
صرع یک اختلال در سیستم عصبی مرکزی با فعالیت غیر طبیعی مغز است که باعث تشنج های صرعی مکرر می شود. تشنجهای صرع دورههایی هستند که میتوانند از دورههای خالی کوتاه و تقریباً غیرقابل تشخیص تا دورههای طولانی لرزش شدید متفاوت باشند. این دورهها میتوانند منجر به آسیبهای فیزیکی، اما همچنین آسیبهای غیرقابل برگشت مغزی شوند، بهویژه در کودکانی که مغزشان هنوز در حال رشد است. در بیشتر موارد، صرع را می توان با موفقیت توسط متخصص مغز و اعصاب کودکان با دارو درمان کرد. اما در 25 درصد موارد دارو کافی نیست و بیماران همچنان از تشنج رنج می برند. در این بیماران جراحان مغز و اعصاب با تکنیک های مختلفی مداخله می کنند.
در بیماران صرع، تومور یا کیست در مغز وجود ندارد، اما ناحیه خاصی به طور غیر طبیعی ایجاد می شود. در مواردی ممکن است اسکن ام آر آی و یا عکس برداری های متداول کاملا طبیعی باشد اما از طریق آزمایشات دیگر مشخص می شود که تشنج از قسمت خاصی از مغز منشا می گیرد. در چنین مواردی است که بیمار کاندید عمل جراحی صرع می شود.
برخلاف سایر اختلالات مغزی، دارو درمانی مرحله اول درمان صرع است. اما اگر بیمار نسبت به درمان دارویی (صرع مقاوم به دارو) مقاوم باشد، جراحی مغز و اعصاب ممکن است کمک کند، زیرا مغز انسان منبع صرع است. برای چنین بیمارانی، تکنیک های جراحی شامل برداشتن کانونی (برداشتن ناحیه بیمار مغز)، کالوزوتومی (قطع هر دو نیمه مغز)، نیمکره (قطع اتصال نیمکره بیمار از نیمکره سالم، در صورتی که آسیب محدود به یک نیمکره باشد) است. و محرک ها (تحریک عصب واگ). واجد شرایط بودن برای جراحی و نوع جراحی صرع که باید اعمال شود باید توسط یک تیم تخصصی تعیین شود که قادر به دستیابی به نتایج موثر و در عین حال محافظت از عملکردهای ظریف مغز باشد.